Το Λαογραφικό Μουσείο Κενταύρου

Η Νεολαία Κενταύρου, ένας Σύλλογος Νέων του χωριού που οργανώνει κάθε Αύγουστο το Φεστιβάλ Κενταύρου, προσπάθησε να κρατήσει στη μνήμη των κατοίκων τον τρόπο που ζούσαν παλιότερα ιδρύοντας ένα Λαογραφικό Μουσείο το οποίο λειτουργούσε από το 2015 έως το 2020. Το σπίτι που στεγάστηκε ήταν ιδιώτη και από τα πλούσια κτίρια του χωριού. Ο σύλλογος ήταν υπεύθυνος για τη συγκέντρωση των αντικειμένων, τα οποία έδωσαν οι κάτοικοι του χωριού, καθώς και για τη λειτουργία του.

Ο πρώτος χώρος που έβλεπε κάποιος ανοίγοντας την ξύλινη πόρτα ήταν αυτός για τα ζώα, γιατί παλιότερα όλοι είχαν κατσίκια, αγελάδες, μουλάρια, γαϊδούρια και γάτες. Ο λόγος που τα ζώα ήταν μέσα στο σπίτι ήταν για να ζεσταίνεται το σπίτι από τα χνώτα και το σώμα τους. Μια ξύλινη σκάλα οδηγούσε στους επάνω ορόφους με 2 δωμάτια ο καθένας όπου ζούσε η οικογένεια. Όπως συνηθιζόταν σε κάθε σπίτι ζούσε ο παππούς με τις οικογένειες των γιών του.

Στον πρώτο όροφο υπήρχε η κουζίνα και το καθιστικό. Στην κουζίνα υπήρχε ένα τζάκι για να μαγειρεύουν και να ψήνουν το ψωμί. Δεν υπήρχε νεροχύτης και νερό στην κουζίνα. Τα πιάτα τα έπλεναν στο ισόγειο με νερό που έφερναν από τις βρύσες του χωριού. Είχαν μαζευτεί αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν για το μαγείρεμα και το σερβίρισμα του φαγητού, το δοχείο που έκαναν βούτυρο από το γάλα των ζώων, πήλινα δοχεία για να φτιάχνουν γιαούρτι. Στο διπλανό δωμάτιο υπήρχε μια παλιά ξύλινη ντουλάπα για τα ρούχα και τα κιλίμια που έστρωναν στο ξύλινο πάτωμα για να κοιμηθούν. Υπήρχε και ένα ντουλάπι για το μπάνιο με ένα μεταλλικό δοχείο με βρύση. Επίσης, μια κούνια για το νανούρισμα και τον ύπνο του μωρού θυμίζει την εφευρετικότητα των γυναικών. Αυτήν την κούνια χρησιμοποιούσαν για να κουβαλούν στην πλάτη τους το μωρό, όταν έκαναν δουλειές ή πήγαιναν στο χωράφι. Στο διάδρομο του πρώτου ορόφου, στο σαλόνι, ήταν κρεμασμένος από το ταβάνι και ο καπνός της χρονιάς. Κάποια σπίτια είχαν και υπόγειο για να μαλακώνουν τον καπνό στην υγρασία.

Στο δεύτερο όροφο υπήρχαν όσα χρειαζόταν η γυναίκα για να φτιάξει τα απαραίτητα ρούχα και κιλίμια: αδράχτι (volna), απείλιχτο, ροδάνι, ανέμη για να φτιάχνουν κλωστή από το μαλλί, αργαλειός για να φτιάχνουν ύφασμα για τις τσάντες των παιδιών, τον φερετζέ, τις παραδοσιακές ποδιές, τα τραπεζομάντηλα, τις κούνιες των μωρών, τη ριζά (άσπρο φουστάνι) της νυφικής φορεσιάς, το ντισάγκι, τα κιλίμια, τις μαντήλες.

Τέλος, δυο κούκλες φορούσαν την παραδοσιακή νυφιάτικη και γαμπριάτικη στολή και μια τρίτη ένα φανελένιο φόρεμα από το παραδοσιακό υφαντό ύφασμα σε σχέδιο ενός νεαρού σχεδιαστή από τον Κένταυρο που είχε μαγαζί στην Αθήνα.